ادب صنعتی

انگلستان کشوری شناخته می شود که تا دیرزمانی به مدد سیاست و قدرت و برخورداری از منابع مادی و مالی و انسانیِ ملتها به سیطره بر سرزمینی دست یافته که آفتاب در آن غروب نمی کرده است . هنوز هم این کشور در چرخه روابط بین الملل و موازنه و منازعه قدرت میان قدرتها یا دولتهای جهان کشوری مهم و اثر گذار به شمار می آید . ایران دراین چرخه ، کشوری بوده و هست که به ملاحظه ویژگی های درونی از قبیل ثروت های طبیعی و ویژگی های بیرونی از قبیل مختصات منطقه ای ، جهانی و ژئوپلیتیک ، توانسته و می تواند مطمح نظر قدرت های جهانی از جمله انگلستان باشد . در این بین ، این واقعیتی است که انگلستان پیشقراول انقلاب صنعتی در جهان بوده و از سویی ایرانِ متکی بر پیشینه فرهنگی و تمدنی خود همواره از ظرفیت اثرگذاری بر معادلات جهانی برخورداری داشته است . طبیعی است که انگلستانِ مبتلا به نگاه استعماری همواره ایران را در منظر توجه ویزه خود نگاه می داشته تا بتواند از مزیت های استراتژیک قطعه ای از جهان به نام ایران در پیشبرد طرح ها و برنامه های خود استفاده کند. هم این ملاحظات بوده است که باعث شده تا نقش انگلستان در تاریخ معاصر ایران خاصه در محدوده زمانی مشروطه تا سوم اسفند بارز باشد . این در حالی است که انگلستان و هر قدرت دیگری که معطوف به امیال خود پای تصرف به هر کشور از جمله ایران می گذارد ، برنامه های خود را با طرح و دسیسه به موازات قدرت نمایی و اعمال قدرت پیش برده و در عین حال در تصویری که از خود ارائه می کند ، دستکش مخمل دیده می شود و نه مشت آهنین . انگلستان وانمود می کرده است که در ایران به دنبال عمران و آبادانی است ، حال آنکه هدف اصلی این کشور استعمار و استثمار بوده است . مشروطه منزل آغازین این بحث است ، در کشوری که تا ادب صنعتی...

آزادیخواهان غربگرا‌ به‌ اعدام او بسنده نکرده، با‌ توهین‌ به‌ جنازه و لگد زدن‌ به‌ آن ، نفرت خود را‌ از‌ شـیخ، ابـراز داشتند. بعد از آن یاران شیخ جنازه را با سختی در خانه‌ای‌ دفن‌ کردند و بعد از دو ماه جنازه‌ را‌ به اتاق‌ کوچکی‌ در‌ منزل شیخ بردند. کم‌ کم مردم مـتوجه جـریان شده، از پشت دیوارخانه فاتحه مـی‌خواندند و مـی‌رفتند . صدای بدخواهان بلند‌ شد‌ که شما امامزاده درست کرده‌اید؟ هجده ماه‌ که‌ از‌ شهادت‌ شیخ‌ گذشت بعضی به‌ خیال‌ افتادند تا قبر را شکافته جنازه را بردارند و دور شـهر بـگردانند ولی ماجرایی باعث جلوگیری از‌ ایـن‌ عـمل‌ شد. مرحوم حاج میرزا عبدالله‌ سبوحی‌ واعظ‌ می‌گوید‌:«در‌ یک‌ روز زمستانی همسر شیخ مرا خواست. به خدمتش رسیدم. دیدم خانم زار زار گریه می‌کند. گفتم خانم چه شده؟ گفت دیشب مرحوم آقـا را خـواب دیدم که خیلی‌ خوش و خندان بود ولی در همان عالم خواب گریه می‌کردم. آقا به من گفت گریه نکن همان بلاهایی را که سر سیدالشهداء آوردند سر من هم آوردند. اینها می‌خواهند نـعش‌ مـرا‌ در بیاورند، تـا در نیاورده‌اند زود نعشم را به قم بفرست. و من شما را خواسته‌ام تا نعش را هرچه زودتر از این شهر بیرون ببرید.» جنازه را از قـبر‌ بیرون‌ آورده به قم بردند و از ترس اینکه مبادا جنازه شناخته شده، سـر وصـدا بـلند شود، این گونه نوشتند که زنی از خاندان شیخ فوت‌ کرده‌ و می‌خواهیم در مقبره دفنش کنیم‌ و جنازه‌ را در صحن مطهر(صـحن ‌ ‌بـزرگ یا ایوان آیینه) دفن نمودند و جنازه پس از هجده ماه- با اینکه دو تابستان از آن گذشته بـود‌- سـالم‌ بـود و بوی تعفن نمی‌داد‌. معروف‌ است که شیخ در زمان حیات خود روزی به سید موسی متولی - با اشاره به موضع قبر خود- می گوید : «این زمین نکره روزی معرفه خواهد شد. ادب صنعتی...

شیخ فضل الله نوریشیخ فضل الله نوری را که جان بر سر دعوای مشروطه و مشروعه نهاد می توان بحث انگیزترین شخصیت صاحب نظر در بین رهبران فکری نهضت مشروطه در شمار آورد . در مقطعی شایع می شود که او نه اهل انقلاب مشروطه است و نه مجلس شورا را قبول دارد. طرفدارانش که بست نشین حضرت عبدالعظیم هم شده بودند ، در لایحه سه شنبه 10 جمادی الثانی 1325ق. منتشر کردند که "جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای حاجی شیخ فضل الله سلمه الله تعالی روز جمعه گذشته نطق فرمودند : ایهاالناس ! من به هیچ وجه منکر مجلس شورای ملی نیستم . بلکه مدخلیت خود را در تاسیس این اساس بیش از همه کس می دانم ؛ زیرا که علمای بزرگ ما که مجاور عتبات عالیات و سایر ممالک هستند هیچ یک همراه نبودند و همه را به اقامه دلایل و براهین من همراه کردم . از خود آن آقایان عظام می توانید این مطلب را جویا شوید. الآن هم من همان قسم که بودم ، تغییری در مقصد و تجدد در رای من به هم نرسیده است. صریحا می گویم ، همه بشنوید و به غایبین هم برسانید که من آن مجلس شورای ملی را می خواهم که عموم مسلمانان آن را می خواهند " (نام ها و نهضت ها ، ص89) . به تعبیر شیخ ، نقطه ای که بعضی می خواهند مغلطه کنند کلمه "اسلام" است : تمام کلمات ، راجع است به چند نفر لامذهب بی دین آزادی طلب که احکام شریعت قیدی است برای آنها . می خواهند نگذارند که رسما این مجلس مقید شود به احکام اسلام و اجرای آن . هر روزی به بهانه ای القای شبهات می نمایند ( همان ، ص92) . در تعیین مصادیق "کلمات" البته ، در لوایح طرفداران شیخ فضل الله همراه با اشاراتی که ظاهرا قابلیت بسط دارد چنین آمده : باید مجلس مسلمان ها ، مجلسی باشد که تقویت اسلام بکند ، نه ترویج کفر ؛ پس دسته بابی ها و دسته طبیعی ها و دسته ... ادب صنعتی...